De ouderen onder ons kunnen zich vast nog wel de komische BBC-serie Dad’s Army uit de jaren zeventig en tachtig van de vorige eeuw herinneren, die in Nederland werd uitgezonden onder de titel ‘Daar komen de schutters’.

Deze serie draaide om de belevenissen van een peloton reservisten van de Engelse Home Guard, een soort Nationale Reserve, dat tijdens de Tweede Wereldoorlog het fictieve badplaatsje Walmington-on-Sea moest beschermen tegen een invasie van de Duitsers. Daarbij ging natuurlijk in vrijwel alle tachtig uitgezonden afleveringen van alles mis: geen geld, geen spullen en geen oefengelegenheid. Gelukkig wisten de veelal door ouderdomskwaaltjes als stramme knieën en een zwakke blaas geplaagde mannen van het peloton zich met veel motivatie en gebruik makend van ‘eigen’ spullen, aangeleverd door de tot het peloton behorende zwarthandelaar, zich er onder de bezielende leiding van de autoritaire bankdirecteur, captain Mainwaring zich er altijd weer doorheen te slaan. En tsja, ook de nazi’s lieten het uiteindelijk afweten bij hun voornemen om een invasie in Engeland uit te voeren.

Hoe komt het toch dat bij ons, als wij aan de Nederlandse landmacht denken, steeds vaker de associatie met Dad’s Army komt bovendrijven? Is het omdat in de pers de landmacht al wordt betiteld als ‘een zieke oude man’; en dat, let wel, zonder vraagteken! De krant baseert zich hierbij op interne overzichten van Defensie en een analyse van onze eigen GOV. Om het nog eens in te wrijven, van de organieke sterkte is vrijwel niets meer onmiddellijk inzetbaar: geen van de drie brigades, van de zeven manoeuvrebataljons slechts een, geen van de Patriot luchtverdedigingseenheden, geen van de CBRN-compagnieën, geen van de Communicatie- en Informatiecompagnieën en ga zo maar door, enfin, we weten het onderhand allemaal wel. En de machteloosheid wordt nog versterkt door het personeelstekort dat bij de landmacht is opgelopen tot 2.400 vacatures met daarbij de nog te vullen 1.800 nieuwe functies. Gelukkig heeft de CLAS-leiding het hoofd nog niet in de schoot gelegd en ziet zij het glas dankzij de Defensienota 2018 weer langzaam half vol raken. Maar de toegezegde miljoenen uit die defensienota zijn nog maar een druppel op de gloeiende plaat van lege magazijnen, vacaturemeldingen en last not least de achtergebleven arbeidsvoorwaarden. Vanaf 2020 is er nog veel meer budget benodigd; dat is al aangekondigd voor de herijking van de defensienota die voor dat jaar gepland staat.

Het is nu wel te hopen dat de inhoud van dat halfvolle glas niet te snel verdampt tijdens het verder vollopen, want het valt niet uit te sluiten dat tijdens het vullen nog wat onvoorziene warmtebronnen beginnen te gloeien. Om er een paar te noemen: de teruglopende aardgasbaten, de chaos bij de belastingdienst, de overschakeling naar een duurzame energievoorziening, de oplopende EU-bijdragen, de kosten die de Brexit met zich gaat meebrengen en de toekomstige economische vooruitzichten als geheel; kortom allemaal factoren die ertoe kunnen bijdragen dat de minister van Financiën de hand op de knip gaat houden als de collega van Defensie om meer geld komt vragen. En dat vragen om meer geld zal zeker gaan gebeuren, want de krijgsmachtdelen hebben de wensenlijstjes al klaar liggen om van Nederland weer een natie te maken die relevant is in NAVO-verband, en serieus werk gaat maken van de afspraak om naar de 2% norm toe te werken: nieuwe fregatten, tanks, helikopters, pantservoertuigen, Reapers, onderzeeboten, en dan hebben  we het nog niet gehad over het armzalige aantal van 35 nieuwe gevechtsvliegtuigen dat nu nog in bestelling is. Daar zouden er wel eens niet veel meer bij kunnen komen. Gelukkig is daar al een oplossing voor bedacht: met al zijn sensoren en opererend in een network centric omgeving kan een F-35 als informatiebron en commandopost dienen om een heel arsenaal aan shooters te bedienen. Maar wie zijn al die schutters dan? Vast niet onze nauwelijks inzetbare brigades met hun nog niet genetwerkte capabilities. Of worden we van onze buren, de Duitsers, afhankelijk, net als we dat nu met de Leopards al zijn? Maar wij willen niet doemdenken zoals soldaat Frazer altijd zei in ‘Daar komen de schutters’. Want zoals bij het peloton in Walmington-on-Sea, laat de hedendaagse vijand het misschien ook wel afweten. En anders is het alsnog: We are doomed, captain Mainwaring!

Redactie