Defense of the West

Over de schrijver

Stanley R. Sloan (geboren in 1943 in de Verenigde Staten [VS]) wordt beschouwd als expert op het gebied van AmerikaansEuropese betrekkingen. Na zijn opleiding aan de USAF Officer Training School en zijn studie in de internationale betrekkingen werkte hij onder meer voor de CIA als inlichtingenofficier voor Europa, maakte hij deel uit van de Amerikaanse delegatie bij de vanaf 1973 gehouden MBFR-besprekingen en was hij 24 jaar in verschillende functies werkzaam bij de Congressional Research Service (CRS; een denktank die werkzaamheden verricht voor leden van het Amerikaanse Congres). Sloan heeft een groot aantal publicaties en boeken op het gebied van de Amerikaans-Europese betrekkingen en de NAVO op zijn naam staan.

Over het boek

Defense of the West behandelt in chronologische volgorde de geschiedenis van de trans-Atlantische betrekkingen in NAVOverband vanaf de oprichting van het bondgenootschap in 1949 tot eind 2015. Al snel doet zich bij het lezen de eerste overeenkomst met de huidige periode voor: het probleem van de burden sharing; daarover bestond al frictie in het begin van de jaren vijftig (de ongeschreven afspraak was toen dat de VS de helft van de kosten zouden dragen). Een andere overeenkomst met de tijd van nu was het idee van een Europees leger, een plan dat in 1954 sneuvelde omdat Frankrijk het niet wilde ratificeren. Het zijn niet alleen deze twee overeenkomsten die het boek interessant maken om te lezen. Veel van de in het boek aangehaalde momenten uit de geschiedenis van de NAVO zijn herkenbaar, zoals diverse ontwikkelingen tijdens de periode van de Koude Oorlog, de transitie van de NAVO na het einde van die periode, de uitbreiding van de NAVO en de EU, de nieuwe dreigingen, het optreden van de NAVO in Kosovo, Afghanistan en Libië, het nieuwe strategische concept van 2010 en de Wales-summit in 2014. Het verhaal is in feite een aaneenschakeling van conflicten tussen enerzijds de VS als leider van de alliantie en anderzijds de Europese NAVO-lidstaten. De burden sharing is herhaaldelijk de oorzaak van de problemen, niet alleen vanwege de onevenredige verdeling van de kosten, maar ook vanwege de verdeling van de lasten in termen van het soort operaties dat landen bereid zijn uit te voeren (in de periode na de Koude Oorlog). Daarnaast, of misschien beter in verband daarmee, wordt aandacht besteed aan de bij tijd en wijle zeer voortvarende (unilaterale) aanpak van de VS die zorgde voor conflicten met de Europese partners. De misschien wel meest heftige verstoring van de betrekkingen tussen de VS en Europa werd veroorzaakt door de door de VS geleide inval in Irak in 2003; de consequenties van deze actie voor de onderlinge betrekkingen worden uitgebreid behandeld. De rode draad in het boek is toch wel de boodschap dat de Europese NAVO-partners meer zouden moeten bijdragen en beter zouden moeten samenwerken. Die boodschap is niet nieuw, maar wordt wel goed gebracht.

In de laatste twee hoofdstukken wordt stilgestaan bij de toekomst van de NAVO. De externe dreigingen alsmede de interne problemen vormen voor de NAVO forse uitdagingen bij het realiseren van de militaire en politieke doelstellingen. Ondanks alle problemen is de boodschap gematigd positief en dat laatste is gestoeld op de wetenschap dat de NAVO door de jaren heen steeds weer in staat is gebleken de interne problemen te overwinnen. Dat is geen reden voor geruststelling, maar geeft wel moed.

Wat het boek zo interessant maakt is de hoeveelheid extra informatie die bij alle onderwerpen wordt verstrekt, waardoor een verdieping wordt geboden t.o.v. de informatie die algemeen bekend is over al die onderwerpen. De inhoud is zeer rijk gedocumenteerd met eindnoten per hoofdstuk die verwijzen naar talloze officiële documenten, rapporten en publicaties. De informatiedichtheid is hoog, maar het taalgebruik is helder waardoor het boek goed leesbaar is. Aan het einde van elk hoofdstuk heeft de auteur bovendien een aantal vragen ter discussie opgenomen. Voor een deel zijn de antwoorden uit het boek te herleiden, voor een ander deel worden bij de beantwoording de mening en het inzicht van de lezer gevraagd. Door deze opzet, in combinatie met de informatiedichtheid en de verdieping, kan het boek zonder meer als studieboek en naslagwerk worden bestempeld.

Na het lezen van het boek zou je de vraag kunnen stellen hoe het verhaal geschreven zou zijn wanneer een Europeaan de auteur was geweest. Het verhaal is duidelijk vanuit een Amerikaans perspectief geschreven – gezien de leidende positie in het bondgenootschap hebben de VS recht van spreken – wat overigens niet betekent dat de benadering door de auteur eenzijdig is. Hij heeft zeker ook een goed oog voor de interne meningsverschillen en tekortkomingen aan Amerikaanse zijde wat bijdraagt aan een objectieve beeldvorming over de vaak gespannen verhoudingen tussen de VS en de Europese NAVO-lidstaten. Het boek is een aanrader voor iedereen die meer wil of zou moeten weten over de trans-Atlantische betrekkingen in NAVO-verband.