Ruud Vermeulen, voorzitter Nederlandse Officieren Vereniging

Defensiepersoneel en de formatie

Elk jaar met Prinsjesdag krijgt het defensiepersoneel weer de erkenning van onze politieke bazen voor hun inspanningen.. Geroemd worden de loyaliteit, inzet en de bereidheid om risico’s te nemen in het belang van Nederland en haar inwoners. Binnen de defensieorganisatie is het zonder enige twijfel duidelijk, dat in de moeilijke jaren achter ons, het personeel met zijn ´can do´ mentaliteit ervoor heeft zorggedragen dat tijdens de vele reorganisaties defensie draaiende is gehouden. Er is geen enkel departement te vinden dat zo loyaal de opdracht om te bezuinigen heeft uitgevoerd. Hele wapensystemen zijn stilgelegd en defensieambtenaren hebben verplicht en gedwongen de organisatie moeten verlaten. Dit in tegenstelling tot andere departementen waar niemand gedwongen wordt ontslagen. Ze krijgen namelijk een andere functie aangeboden.

Wat de positie van het defensiepersoneel nog meer heeft bemoeilijkt is dat men jaar in jaar uit van de ene reorganisatie in de andere terecht is gekomen, kabinet op kabinet heeft er voor gezorgd dat er geen rust meer in de organisatie is. Functionaliteiten worden telkens op een andere plek belegd met als gevolg dat de hele organisatie weer een nieuw netwerk moet gaan opbouwen. De vele opeenvolgende reorganisaties hebben geleid tot een doorgeslagen centralisatie van ondersteunende diensten. Bezuinigen was de doelstelling en zeker niet “ontzorgen”. Waar je eerst zelf over zaken kon beschikken, zijn deze nu allemaal op afstand geplaatst en moeten worden aangevraagd. Het gevolg is een eindeloze bureaucratie waarbij de mandaten voor inzet bij de ondersteunende diensten zijn belegd. Het primaire proces is ondersteuner geworden, de wereld op zijn kop.

De hamvraag is dan; wie heeft al deze gaten dichtgelopen. Wie heeft al deze veranderingen mogelijk gemaakt. Wie heeft de flexibiliteit gehad om al deze veranderingen en reorganisaties uit te voeren. Hier is naar onze mening maar een antwoord op; de ´can-do´ mentaliteit, de inzet van het defensiepersoneel.

In Nederland is de crisis nog maar net achter de rug. Zoals onze Minister President aangeeft heeft het blok van PvdA en VVD deze bezuinigingen mogelijk gemaakt en doorgevoerd. Getallen vliegen over de tafel van wel 40 tot 50 miljard aan bezuinigingen. Maar wie heeft die rekening echt betaald! Wanneer je als overheid veel geld wilt binnen harken dan zijn er twee mogelijkheden: een nullijn voor ambtenaren en de grote middengroep die één á twee maal modaal verdient fiscaal zwaarder te belasten. Beide maatregelen hebben de hele krijgsmacht inclusief de UKW’ers en de gepensioneerden in volle omvang geraakt.

In een vergelijking die de GOV/MHB gemaakt heeft tussen de loonontwikkeling in de afgelopen 10 jaar bij de Rijksoverheid, Politie en Defensie zien wij dat wij er bekaaid vanaf komen. En zoals wij u later nog zullen schetsen is de gifbeker nog niet geleegd.

En in de Haagse wandelgangen blijft het waanidee de ronde doen dat Defensie goud gerande arbeidsvoorwaarden heeft.

IWij zouden die mensen die dat vinden eens willen vragen om naar kazernes te gaan waar personeel moet rondkomen van hun basissalaris. Personeel dat elke paar jaar van werklocatie wisselt en daarom over aanzienlijke afstanden moet reizen. Elke keer verhuizen is geen optie. s’Avonds naar huis gaan is voor velen geen optie. Men verdient te weinig om de kosten van het woon-werkverkeer te kunnen betalen. Men neemt eten van huis mee, om de hoge kosten van de rijksmaaltijden te ontlopen. En ja, Defensie probeert ook nog op deze regelingen nog te bezuinigen.

Goudgerande arbeidsvoorwaarden?

Onlangs heeft Defensie een grote oefening, Rhino Drawsko in Polen gehouden. Een aantal mensen zijn vier tot vijf weken weggeweest. Zoals een generaal ons wist te melden, de weekend vergoeding is lager dan wat zijn dochter bij de AH aan de kassa verdient. En hier ben je dan wel 24 uur voor in touw met temperaturen tot onder de min 15 graden en een gierend te kort aan slaap.

Goudgerande arbeidsvoorwaarden?

Wanneer wij naar de uitzendingen kijken zien wij eigenlijk eenzelfde patroon. Wanneer wij 4 maanden uitgezonden worden, dan zou je dit marktconform moeten vergoeden. Vergelijkbare omstandigheden kunnen dan gevonden worden b.v. in de scheepvaart. Na vier of zes maanden van huis is men maandenlang thuis en tijdens het varen ontvangt men een hoge vergoeding. Nog de vergoeding maar ook de verlofduur is niet te vergelijken met Defensie. Bovendien kan men in de scheepvaart over luxe hutten beschikken en zij lopen geen gevaar voor hun leven. Voor de beeldvorming: bij de marine ontvangt een commandant van een schip bovenop zijn basissalaris ongeveer 30€ netto vaartoelage per dag voor het van huis zijn en het 24/7 paraat zijn.

Hoezo zijn onze vergoedingen goud gerand?

In de afgelopen jaren is er hard gevochten om de “Bijzondere Positie” eens goed te formuleren. Vervolgens laat het Departement de zaak versloffen en ontstaat er een AOW-gat. Wat is er anders met andere groepen in de samenleving. Defensie trekt de UKW’ leeftijd niet omhoog naar de AOW-gerechtigde leeftijd omdat zij dan  de UKW 2 jaar langer moet doorbetalen.. Hier ligt het echte verschil tussen ons en anderen. Wij hebben geen keuze. Maar daarom had hier ook in de aanloop naar deze wet en op basis van de “Bijzondere Positie” andere afspraken gemaakt moeten worden. Kamerbreed was hier consensus over. Na de WUL was dit de tweede keer in een paar jaar tijd dat defensie niet gereageerd heeft op externe wijzigingen van de rechtspositie. Dit kan en mag niet gebeuren. En mag zeker niet ten koste gaan van het personeel

Het valt ons ook op dat zonder instemming van de bonden een groot deel van de compensatie van het AOW-gat vanuit arbeidsvoorwaardelijk geld is betaald. De mening van de minister hierover was en is ook duidelijk. Zij voert dit alleen uit omdat, zoals zij zelf zegt, dit door de rechter wordt afgedwongen. Niks personeelszorg, niks “Bijzondere Positie”, niks eigen verantwoordelijkheid nemen voor het niet opletten dat de “Bijzondere Positie” geschonden wordt. Zij had dit in het kabinet moeten veilig stellen en niemand anders.

Is dit weer een voorbeeld van goud gerande vergoedingen, het personeel heeft tot wel meer dan 1000 euro netto er in eerste instantie maandelijks op toegelegd zonder te weten of dat dit nog ooit gerepareerd zou worden.

En dan nog de pensioenproblematiek. In 2001 zijn wij overgegaan van een door Defensie verzorgde uitkering naar een pensioen dat wordt uitgekeerd door ABP. Waar intussen bijna iedereen over is gegaan naar een middelloon stelsel heeft Defensie dit altijd voor zich uitgeschoven. Het is ook al lang bekend dat dit aanzienlijk meer gaat kosten. En dan komt de hamvraag weer, wie gaat dit betalen. Bovendien als je grote groepen meer pensioen wilt laten opbouwen dan wordt 30% van die premie betaald door de werknemer en 70% door de werkgever. Maar wil je en kun je de netto salarissen van onze laagst betaalden nog wel verminderen. Dan zak je helemaal door de koopkracht bodem of gaan wij nivelleren. Wij geloven niet dat de salarissen van de officieren en hogere onderofficieren nu marktconform zijn, in tegendeel. En de laatste jaren in verhouding met anderen nog verder zijn gaan achterlopen. Wanneer je vervolgens de officier ook nog dezelfde premie laat betalen en hem in zijn pensioenuitkering door een systeemwijziging vervolgens voor 14 tot 20 % gaat korten op zijn pensioen, is dat dan een fair verhaal? Hier liggen nog echt uitdagingen. Bovendien gaat de premie volgend jaar weer rijksbreed (ABP) omhoog.

Dit was ook weer een voorbeeld van goudgerande arbeidsvoorwaarden?

De verwachting is dan ook gerechtvaardigd dat aan de formatietafel, ook problemen op het personele vlak op tafel komen. En niet alleen de materiele problemen.

Wij horen over Combat Support en Combat Service Support herstellen. Wij horen over het ophogen van de investeringsquote om ons huidige materieel te kunnen vervangen. Wij lezen de weblog van de CDS die een sergeant vertelt dat hij eindelijk weer kan oefenen en kan schieten. Wij horen verhalen over mogelijke uitbreidingen. Maar wij missen het invoelingsvermogen in de arbeidsvoorwaardelijke problematiek. Wij horen veel over techniek, adaptief, agile, flexibiliteit, munitie, schepen en vliegtuigen. Maar het personeel wat deze organisatie al die jaren tegen de heersende windrichting in, tegen vaak de storm in, op koers heeft gehouden. Dat invoelingsvermogen missen wij..

Arbeidsvoorwaarden eindbod
Helaas zijn de bonden en de werkgever er niet uitgekomen. Ondanks het feit dat er reeds een voorwaarschuwing was afgegeven dat het laatste voorstel door alle partijen zou worden afgewezen heeft dit niet geleid tot aanpassing van het bod. Defensie is van mening dat er een ‘fair’ bod op tafel ligt. Binnen de GOV ontvangen wij van hoog tot laag berichten dat er echt iets aan de arbeidsvoorwaarden moet worden gedaan. Ten opzichte van bijvoorbeeld de politie is de loonontwikkeling bij Defensie aanzienlijk slechter. Waarom lukt het de politie wel om extra te investeren in het personeel. Of heeft het te maken met het feit dat defensie dit laatste niet wil.

Het defensiepersoneel verdient deze waardering meer dan wie ook. Zij heeft de organisatie door de ellende van de afgelopen 26 jaar gesleept. Geen mooie woorden, daar zijn wij wel klaar mee. Besteedt eens aandacht aan je belangrijkste kapitaal. En diegenen die denkt dat wij goudgerande arbeidsvoorwaarden hebben, die moeten deze weblog maar eens goed lezen. U bent echt verkeerd geïnformeerd.