D&K on tour

Auteur: lkol b.d. F.A. Ebbelaar, secretaris van de werkgroep Defensiebeleid en Krijgsmacht
De NOV heeft vier doelstellingen: het behartigen van de collectieve en individuele belangen van de leden en hun nagelaten betrekkingen; fungeren als een platform voor de beroepsgroep; bijdragen aan het in stand houden van een voor haar taak berekende defensieorganisatie en meedenken over vrede en veiligheid. De NOV-werkgroep Defensiebeleid en Krijgsmacht (D&K) richt zich op de tweede, derde en vierde doelstelling. Om voeling met het uitvoerende deel, van Defensie - het deel dat gevechtskracht genereert - te houden, gaat D&K regelmatig op werkbezoek. Hoe hangt de vlag erbij? En wappert die vlag ook zo in Den Haag? Bij onze contacten binnen het ministerie en de politiek is het voor ons daarna concreter om de praktijk schilderen. Het kan een net iets realistischer beeld geven dan een niet volledig ingewijd Kamerlid uit een Kamerbrief zou kunnen opmaken. Hoe ziet bijvoorbeeld een landelijk vullingspercentage van 80% eruit op appèl bij de commandant van een infanteriepeloton of wat rijdt er nu werkelijk de poort uit als een eskadron op oefening gaat, of wat stijgt er nog op als een vliegend squadron wil trainen?

Korte schets van de werkbezoeken bij 43 Gemechaniseerde Brigade (43 Mechbrig)

Van 26 tot en met 28 februari brachten voorzitter en secretaris D&K achtereenvolgens bezoeken aan het Nederlandse tankeskadron in Loheide bij Bergen in Duitsland, aan 45 Pantserinfanteriebataljon (45 Painfbat) en 43 Brigade Verkenningseskadron (43 BVE) in Havelte.
Bij 4. NLD Tankeskadron van 414 DEU Panzerbataillon werden wij zeer hartelijk en open ontvangen. Niet alleen door het eskadronskader, maar ook door de Duitse bataljonscommandant Oberstleutnant Niemeyer. De goede legering, de mooie sporthal en de tankstalling maakten indruk. Zo ook de inzet om deze faciliteiten van de grond te krijgen. De sfeer bij het eskadron was goed. Dat verbaast niet met een eenheid die mede door eigen initiatief en flinke steun van P&O in Havelte goed gevuld is. Een punt van zorg voor de kaderleden is de beperkte mogelijkheid om door te stromen. Wellicht dat een nieuw Nederlands tankbataljon hier in de toekomst verlichting kan brengen. Het eskadron hoopt dat men bij de oprichting van dat bataljon de opgedane ervaring en kennis kan overdragen. Uit vullingsoverwegingen zien zij de beste kansen voor een nieuw bataljon op een locatie in Nederland. In een gesprek met een deputatie van het eskadron werden ook de arbeidsvoorwaarden genoemd. Door de buitenlandtoelage viel het verschil met hun Duitse collega’s van het bataljon niet zo op. Maar een verschil per maand van het basissalaris van 800 tot 1000 euro bruto minder is toch een ontnuchterende waarneming. Men overhandigde ons direct de salarisschalen: een Nederlandse soldaat der tweede klasse in de laagste schaal € 1.029,79[1] per maand en een Duitse soldaat € 2127,35[2]. Is Nederland qua bezoldiging blijven steken in het dienstplichtigen tijdperk?

Bij 45 Painfbat werd het gesprek gevoerd met de commandant en twee compagniescommandanten. Zonder in details te treden vormt de vulling van het bataljon een reden tot grote zorg. De lokale initiatieven van de brigade worden begrepen, maar vormen een extra belasting. Jammer dat de centrale wervingsorganisatie niet meer kan betekenen. Hoewel voor de werving aspecten als avontuur, uitdagend materieel, andere landen zien, belangrijke trekkers vormen, worden de arbeidsvoorwaarden voor de sgt-1, de oudere luitenant of een kapitein steeds belangrijker om het gezin te onderhouden. Defensie bepaalt niet eenzijdig of iemand naar fase 3 mag. De kaderleden kijken zelf al lang voor die datum wat er te koop is in de buitenwereld. Weegt dit nog op tegen de aantrekkelijkheden van ons beroep of word je een dief van je eigen portemonnee?
Voor de werving en behoud van personeel speelt de aanwezigheid en inzetbaarheid van de uitrusting een belangrijke rol. De hoop wordt gevestigd op de mid life update van de CV-90 en de Fennek. Verder is te overwegen een pantserinfanteriebataljon naar het midden van het land te verplaatsen, zeker als er een nieuw Nederlands tankbataljon bij komt. Te veel pantserinfanterie- en genie-eenheden vissen in de ‘noordelijke vijver’. Als er dan ook nog een tankbataljon bij komt wordt de spoeling nog dunner. Een pantserinfanteriebataljon, met beduidend meer functies dan een tankbataljon, vist in het midden van het land in een andere vijver.

Voorzitter D&K in gesprek met leden van de 4. NLD Tankeskadron van 414 Panzerbataillon

Ook bij 43 BVE waren gelijke uitspraken te horen. Veel wmrs-1 en opperwachtmeesters hebben de afgelopen jaren Defensie verlaten. Ze hebben het ‘toetsmoment’ van fase 2 naar fase 3 niet afgewacht. Net als bij 45 Painfbat kijkt het eskadron met smart uit naar de mid life update van de Fennek. De bindingspremies worden positief beoordeeld. Vooral voor technisch en medisch personeel. Maar inmiddels zijn pantserinfanteristen en verkenners (het personeel voor het grondoptreden) ook een schaarse categorie. Bovendien zijn er voor deze functies geen ‘equivalenten’ in de burgermaatschappij te vinden. Gelukkig is er dit jaar ook voor deze functies extra geld vrijgemaakt voor bindingspremies. De commandant vindt het prettig dat hij zelf mag bepalen aan wie hij de premie toekent. Echter, deze premies zijn tijdelijk omdat ze worden betaald met vrijgekomen geld als gevolg van ondervulling. Bovendien: die premies werken niet door in de pensioenopbouw! En dat beseft iedereen.

Observaties

Normaal houdt de werkgroep Defensiebeleid en Krijgsmacht zich niet bezig met arbeidsvoorwaarden. Daarvoor is specifieke deskundigheid nodig die in GOV-verband wordt beheerst door fulltime professionals met eigen kanalen en soms een eigen taal. De meeste D&K-leden doen hun best die vakbondstaal te begrijpen en zijn dankbaar consument van de uitkomsten van de onderhandelingen. Tijdens onze ‘veldbezoeken’ in februari bij eenheden van 43 Mechbrig werden wij echter met een realiteit geconfronteerd, die ook ons dwong naar de eerste doelstelling te kijken, want zonder geld geen Zwitsers. Nu heeft Nederland geen huurlingenleger, maar het werd ons duidelijk dat er als gevolg van minder goede arbeidsvoorwaarden nu al slecht gevulde eenheden zijn. Dat daardoor de gevechtskracht achteruit holt bracht D&K weer terug bij de tweede doelstelling: is onze defensieorganisatie nu en straks nog voor haar taak berekend?

Wat ons goed doet zijn de vele lokale initiatieven om via sportidolen en sportverenigingen de regionale doelgroepen te benaderen. Ook de speciaal opgerichte Bizon-compagnie, onder meer opgericht om de tijd tussen kennismaking en aanstelling zo kort mogelijk te maken, is een van de pogingen om als brigade zelfactiviteiten te ontplooien om de werving aan te jagen. Maar bovenal is de conclusie dat zonder goede arbeidsvoorwaarden behoud van duur opgeleide militairen steeds slechter gaat.

Wat daar ook niet aan bijdraagt zijn uitspraken van de staatssecretaris tijdens een recente voorlichting dat er maar een beperkt budget is, waarmee we het moeten doen. Uit onze gesprekken kwam het beeld naar voren dat het kader zich niet serieus genomen voelt. Hoezo is het personeel zo belangrijk in de defensienota? Een commandant zei: het is niet alleen het gevoel bij het personeel dat ze unfair worden behandeld, men rekent het gewoon uit en komt met feiten aan. Een lachwekkende verhoging van de oefenvergoeding/weekenddagtoelage van 10%: van 30 euro naar 33 euro! Die vergoeding moet met 100 of 150% omhoog![3]

De werkgroep D&K stond weer met de benen in de werkelijkheid.

 

Eindnoten
1. Salarisschalen voor de militairen van de Koninklijke Landmacht m.i.v. 1 januari 2018

2. Entwurf Besoldungstabelle ab 1. März 2018.

3. Zie ook uitspraken van GOV|MHP Duo-voorzitter Marc de Natris in het artikel van Diewertje Kuijpers “Militairen op missie verdienen onder het minimumloon” op website Follow the Money, https://www.ftm.nl/artikelen/defensie-loonstrookjes-toelage?