Dreiging

Zo zagen wij de voormalige CDA spin doctor en staatssecretaris, thans actief voor een lobby-bureau. Ook de waarnemend CdK in Overijssel, die na zijn activiteiten voor de naar hem genoemde commissie die destijds de misdragingen aan boord van HMS Tjerk Hiddes moest onderzoeken, bekendheid verwierf als voorzitter van de lobbyclub van de bancaire sector, werd met name genoemd. Maar onze belangstelling ging toch vooral uit naar de uitlatingen van de Directeur Operaties van het Commando Luchtstrijdkrachten die graag meer F-35’s zou hebben dan de 37 die er nu zijn besteld: ‘We leven nu in een andere wereld dan in de tijd dat ze zijn besteld. Er zijn nu grote spanningen in het Midden-Oosten, het Verre-Oosten en met Rusland. Het gaat nu om snel reageren. En dat kan met de F-35.’

Een op het eerste gezicht wat merkwaardige redenering. Immers, de F-35 werd besteld in december 2014 en ook toen al dreigde de Noord-Koreaanse leider Kim Jong-un de VS met oorlog, de Iraanse religieuze dictatuur knutselde ferm aan kernwapens, de bloedige burgeroorlog in Syrië was al jaren aan de gang, IS had grote delen van Irak en Syrië stevig in handen en ook Rusland had zich stevig genesteld in de geannexeerde Krim. Dus, zo heel anders, c.q. minder bedreigend dan hier wel werd gesuggereerd, zag de wereld er toen niet uit en de dreiging ten opzichte van het Westen was zeker niet minder. Er is dus iets heel anders aan de hand: het aantal van 37 F-35’s was het maximale dat binnen het budget voor de F-16 vervanging paste. Met andere woorden: de Directeur Operaties was al netwerkend aan het lobbyen voor een hoger budget voor de F-16 vervanging. Of de nieuwjaarsreceptie van de Gouverneur der Residentie daarvoor de geëigende omgeving is, laat ik in het midden. Wel is het opmerkelijk dat het dreigingsniveau in kringen waar over budgetten wordt beslist kennelijk nog steeds niet op waarde wordt geschat. Of is de dreiging niet zo heftig als wij wel eens denken? De Olympische Winterspelen lijken immers een zekere dooi in gang te hebben gezet tussen de beide Korea’s. Jaap de Hoop Scheffer (DHS), tot voor enkele jaren nog Secretaris-Generaal van de NAVO, liet zich onlangs in Nieuwsuur ontvallen dat de NAVO zelf, als gevolg van zijn onhandige uitbreidingspogingen naar het oosten, de kleine tsaar in het Kremlin mogelijk tot zijn assertieve optreden had bewogen. DHS spreekt nu op een veel genuanceerdere toon over Poetin dan wij ooit van een SG van de NAVO hadden verwacht. En kunnen de huidige spanningen in het Midden-Oosten en de Arabische wereld niet voor een groot deel worden toegeschreven aan de interventies van het Westen? Immers, na het verdrijven van de heersende potentaten en hun regimes werden in die landen veelal wanorde en anarchie achtergelaten.

Zou het kunnen zijn dat wij, in Nederland en het Westen, soms zelf voor onze veiligheid – ongewild – een bedreiging zijn? Als voorbeeld: van de Nederlandse begroting gaat het grootste deel naar zaken als zorg en onderwijs. Buitengewoon nuttig en noodzakelijk, en er zal vrijwel niemand te vinden zijn die hierop ingrijpend wil beknibbelen. Maar daardoor blijft er voor onze collectieve veiligheid naar verhouding wel erg weinig over. En, er is nog wat, het belastinggeld voor de rijksbegroting wordt in het verloop van de tijd door een steeds kleinere groepering opgebracht. Was in het verleden nog sprake van een eerlijke verdeling van de fiscale lasten tussen het grote bedrijfsleven en de burgers, de balans lijkt zich steeds verder in het nadeel van de laatste groep te verschuiven. Grote multinationals vestigen zich, aan- gemoedigd door het Nederlandse beleid ter zake, in Nederland met als enige doel om op deze wijze zo veel mogelijk belastingheffingen te kunnen ontwijken. Zo werd onlangs, met gebruikmaking van het argument om als vestigingsland concurrerend te blijven, door het nieuwe kabinet de dividendbelasting afgeschaft, kosten 1.4 miljard. Voor dat geld had de Directeur Operaties 10 F-35’s kunnen bijbestellen. Zo geredeneerd kan ik niet anders dan concluderen dat wij door ons eigen beleid een bijdrage leveren aan de bedreiging van onze nationale veiligheid.

Maar, de komende defensienota van het nieuwe kabinet zal ongetwijfeld nog een antwoord formuleren op het bovenstaande en op de dreigingen die ik nog niet heb genoemd, zoals de vluchtelingencrisis, de klimaatcrisis, de robotisering. Mogelijk gaan de antwoorden verder dan alleen maar meer vliegtuigen, boten en manschappen.