Zoals ik een hoge Defensie functionaris afgelopen vrijdag hoorde verzuchten, ‘onder elke tegel die je optilt ligt ellende’. En dat is waar!25 jaar van bezuinigingen, mega reorganisaties, uitzendingen zoals naar Afghanistan en het ontbreken van een balans tussen de gedrevenheid van politieke bewindslieden om hun politieke opdrachten ten koste van alles door te voeren en de “can do” mentaliteit van de militairen, “wij gaan door ook als er niets meer is”.

Dit heeft de organisatie in de afgrond gestort. En ja, het herstel gaat jaren duren en heel veel geld kosten. En wie hield en houdt in deze moeilijke jaren het schip drijvende, dat is het personeel. En weet u waarmee? Juist met die verguisde “can do” mentaliteit. Het personeel is het absolute kritieke pad. En dit personeel, met name het militaire personeel, is inmiddels zwaar onvervuld, vele eenheden zijn nog slechts voor 50 of 60% inzetbaar. Hoe komt dat is dan de vraag;

het ontbreekt aan waardering en perspectief.

Ik wil het hier alleen hebben over de financiële waardering en ben mij er goed van bewust dat ook perspectief een grote rol speelt.
De Staatssecretaris geeft in haar brief aan de Kamer aan dat zij wil onderhandelen, dat zij aan tafel wil. Zij daagt impliciet de bonden ook uit aan te geven wat ze nu willen.

De afgelopen weken heb ik overlegd en gepeild van Havelte tot Volkel en van Breda tot Schiphol, wat is fair? Wat wil het personeel?

In onderhandelingen houdt iedereen de kaarten voor de borst. Laat vooral niets lekken! Het gevolg is een eindeloos voortslepend proces, waar het personeel, waar het uiteindelijk om gaat, er niets meer van begrijpt. Laat ik eens mijn mening geven over datgene wat moet gebeuren en dit zo concreet mogelijk.

Een loonsom-ontwikkeling tenminste gelijkwaardig in euro’s aan het Rijk en de politie. De vergelijking met andere departementen vindt altijd plaats op de loonsom, vandaar dat ik hier niet verder in wil investeren. Op dit punt meer geld krijgen kost veel moeite en levert uiteindelijk relatief weinig op.
Niemand gaat er in deze ronde op achteruit. Dus ook geen kortingen op de pensioenen voor 6000 officieren.

Voor het middelloonpensioen is een vlakker loongebouw nodig. Als het loongebouw niet wordt aangepast dan bouwen wij t.o.v. gelijkwaardige burger medewerkers duizenden euro’s minder pensioen op. Dat betekent dat aan de voorkant het gebouw opgekrikt moet gaan worden. Echter de herziening van het loongebouw gaat niet alleen over het middelloonpensioen. Ook de basis onder het loongebouw, het systeem van het waarderen van functies moet fundamenteel worden herzien. Ons operationele proces dient het uitgangspunt te zijn en niet zoals nu, de werkzaamheden van een burgermedewerker bij de sector Rijk. Defensie moet dit erkennen en een eerste forse financiële stap maken. Na de totale herziening en het opnieuw inrichten van het loongebouw kunnen dan de precieze stappen worden gemaakt. Bovendien werkt deze eerste stap bijna uitsluitend door in de salarissen van ons jonge personeel. Soldaten, korporaals, sergeanten en sergeanten 1, luitenants en kapiteins. Dat is ook goed voor het behoud en de werving.

Aan de andere kant moeten wij onze burgers en oudere militairen niet vergeten. Velen staan inmiddels, door het opschuiven van de pensioenleeftijd, op hun max. Dus ook hier zal via de methodiek van het werken met periodieken voelbaar moeten worden geïnvesteerd.

De pensioenpremie moet ook onderwerp van discussie zijn. Wij hebben de pijn van extra te betalen pensioenpremies gekend de afgelopen jaren, wij hebben er in harde euro’s voor betaald. Wij gaan met de overgang naar het middelloonpensioen ook terug naar de basis van waar wij vertrokken zijn, de verdeling werkgever-werknemer 75-25. Dat merkt u direct in het handje. En dat is toch eerlijk!

En als laatste de toelages, ZZF naar 8 uur en de berekening op basis van het loon. TOD, een grote stap maken in de richting van een gelijkwaardige vergoeding t.o.v. onze burgercollega’s. En de oefentoelage compenseren voor tenminste de pensioenpremie.

Dit is waar ik draagvlak voor voel in de organisatie. Ik weet dat het betaalbaar is, alleen dan moeten er echt keuzes voor het personeel gemaakt worden ten koste van andere prioriteiten.

Wat nog veel belangrijker is, elke commandant kent de kracht van de mentale factor. Als je het personeel waardeert dan is het niet langer de kritieke factor, maar de force multiplier om die tegels nu al op te tillen en de ellende op te ruimen. In een Haagse omgeving wordt alles uitgedrukt in geld en ik begrijp dat. Maar soms moeten wij terug naar onze basis, terug naar de mentale factor. Het gaat over veel meer dan een CAO’tje.

Het stoppen van de uitstroom, de werving, het herstel van vertrouwen in de defensieleiding, het weer inzetbaar maken van schepen en eenheden loopt echt via de force multiplier personeel. Het gaat om veel meer dan alleen kil om geld, het gaat om een zichtbare en voelbare warme waardering. En deze wordt node gemist.