J’ACCUSE

Met opgeheven hoofd maar met ingehouden woede is de krijgsmacht teruggekeerd uit Uruzgan. Voor ingewijden was het duidelijk dat wij juist konden beginnen met het stapsgewijs overdragen van de verantwoordelijkheden aan de Afghanen. Een proces van 3* D regionale nation building werd in de kiem gesmoord, door de politieke controverse tussen de ministers Bos en Balkenende en uiteindelijk door Bos beëindigd. “The Dutch approach”, waar iedereen naar keek, dit zou wel eens het recept kunnen zijn, was over. Vele doden en gewonden achtergelaten door de controverse tussen twee politieke partijen, waarvan er minimaal een het partijbelang boven het (inter)nationale belang stelde.

In 2010 werden de kosten van Afghanistan, 375 miljoen gepresenteerd als een lijk in de kast. Aan de formatietafel, zelfs eerder al in de aanloop naar de verkiezingen, was dit al breed bekend. Niet voor niets had de VVD 400 miljoen voor Defensie in zijn partijprogramma staan. Vervolgens werd er 600 miljoen gekort (i.c. samen 1 miljard) en in 2012 met de formatie van Rutte II kwam hier nog eens 350 miljoen van “In het belang van Nederland” bovenop. Op een totale begroting van uiteindelijk nog maar 7 miljard (waarvan een groot deel personele lasten) een niet te torsen opdracht. Bovendien moest in korte tijd de financiële revenuen in Rutte 1 en 2 worden binnengehaald. En dit alles na 20 jaar innen van vredesdividend. Alles en iedereen omvattende reorganisaties, het stoppen van de instroom van nieuwe militairen, onderofficieren en officieren. Zoals de toenmalige HDP de Lgen Leijh het zei;’ een echte domme beslissing’. Shared service centres werden ingericht op een achternamiddag, verregaande centralisatie, het afscheid nemen van 12.000 medewerkers en dat op een nette manier.

Dienen is het centrale woord in de krijgsmacht. Als generaal moet je je goed bewust zijn van het feit dat jij er bent voor je soldaten, je onderofficieren, je officieren en burgers. Leading from the front. Defensie, en haar militairen, hebben loyaal de politiek gediend. Maar nu andersom. Elke politicus wist en weet dat Defensie volledig is uitgekleed en door het ijs is gezakt. Minister Hennis gaf bij de formatie niet voor niets aan dat er eigenlijk 2,5 miljard bij moest, op een totale begroting van 8 miljard.

Nu naar de onderzoeken; zoals ook bij het ongeluk in Ossendrecht ben ik het fundamenteel oneens met een aantal conclusies van de “Onderzoeksraad voor de Veiligheid” naar het ongeval in Mali. Men houdt onvoldoende rekening met het specifieke karakter van Defensie; ik verwijt hen onvoldoende invoelingsvermogen. Een aantal voorbeelden. Een tekort aan veiligheidsfunctionarissen of opleidingsontwikkelaars, je moet binnen de te krappe Defensieorganisatie kiezen tussen deze functionarissen of commando’s die uitgezonden kunnen worden om de burgers van Nederland te beschermen. Dit is het probleem. Hier zijn keuzes op het scherpst van de snede gemaakt in beide richtingen. De vraag waarom de keuring van de munitie niet gebeurd is, wordt niet onderzocht. De DMO is volledig gereorganiseerd en krijgt er met ingang van volgend jaar 200 man bij. Als er van het reparatiegeld en van de daarvoor ter beschikking komende 400 functies, de helft naar de DMO gaat, dan betekent dat iets. Bij het opleidingscommando van de landmacht moet er telkens een bataljon stilgelegd worden om kaderleden vrij te maken om aan nieuwe militairen les te kunnen geven. Operationele eenheden moeten gebruiken om nieuwe militairen les te geven lijkt goed, maar hoe zit het dan met het opleiden en trainen van die eenheden. Je gaat les geven aan individuele musici, maar hoe zit het met de samenklank in het orkest? Daarom kan de CDS ook nog maar tot maximaal compagnies niveau uitzenden en terecht.

Iedereen bij Defensie weet het, wij zijn door het ijs gezakt. Maar nog erger de organisatie is uit het lood. De Rekenkamer heeft de goede conclusie getrokken. Defensie trekt een onhoudbare wissel op zichzelf. Ondertussen vraagt de politiek wel om meer uitzendingen en missies. Zoals minister Koenders dat zo fijntjes verwoordt naar aanleiding van de opmerkingen van C-KCT Kolonel Groen, de politiek bepaalt en de militairen voeren uit. De stoel in de Veiligheidsraad, zijn ’liefde’ voor Mali, gaat voor. En om het invoelingsvermogen voor het belang van opleiding en training nog eens te stipuleren; herinnert u zich de opmerking van de dhr Pechthold over “pang, pang”. Nu graag geen krokodillentranen in het debat a.s. dinsdag.

Hennis roept niet voor niets al jaren “repareren”. Bij reparatie is er iets kapot. De CDS zendt niet voor niets hoofdzakelijk individuen uit.

Op dit moment heeft de organisatie nog steeds geen cao. De organisatie loopt in hoog tempo leeg. Wij zijn al meer dan 10% onder de sterkte. U weet wel die opleidingsontwikkelaars, veiligheidsfunctionarissen, het personeel bij het munitiebedrijf naast de duizenden militairen die wij missen. Als oud-projectofficier werving ken ik als geen ander deze problematiek. Potentiële militairen is een aparte doelgroep, je moet deze mensen weten aan te spreken. Dat lukt alleen als je eigen mensen erin geloven. Dan werf je succesvol! Door de bezuinigingen, de instabiliteit van de organisatie, het niet meer beschikbaar hebben van reservedelen/munitie/wapen(systemen)inzetbare auto’s en verbindingsmiddelen maar ook het al jarenlang ontbreken van arbeidsvoorwaarden loopt men massaal weg. Waarom is er nog geen defensie cao? Is dit omdat er een politiek geschil is tussen VVD en de PvdA over de lerarensalarissen. Politieke kinnesinne tussen Ascher en Rutte die over de rug van het militaire personeel wordt uitgespeeld? Het personeel dat juist voor die politiek 24/7 inzetbaar is met gevaar voor eigen leven. Het lijkt er veel op dat evenals in het voorbeeld van Afghanistan uit 2010, er een binnenlandse politieke vete over de ruggen van de militairen wordt uitgevochten.

In de afgelopen periode is er geld bijgekomen. De minister heeft dit niet voor niets repareren genoemd. De 200 man voor de DMO, voor het munitiebedrijf misschien. De boodschap van haar aan het nieuwe kabinet is, er is tenminste 1,1 miljard euro nodig om haar nota “In het belang van Nederland” zelfs maar in aanleg uit te kunnen voeren, om een stabiele betrouwbare Defensieorganisatie te kunnen krijgen. Iedereen in de Tweede Kamer heeft haar meerdere malen horen verkondigen, dat de organisatie uit het lood was. Je kunt haar, het hele kabinet en bijna alle politici verwijten dat zij de krijgsmacht, de eerste verantwoordelijkheid van een staat, hun mannen en vrouwen, die zij zouden moeten dienen en niet andersom, zo hebben laten vallen. Deze loyale militairen, deze Nederlanders zijn bewust en onderkend in de steek gelaten. U heeft uw krijgsmacht door het ijs laten zakken.

Nog twee opmerkingen. Allereerst minister Asscher. Het is ook uw verantwoordelijkheid dat deze ongelukken hebben plaatsgevonden! Ik heb u zien acteren in de Tweede Kamer over het AOW-gat en u de opmerking zien maken, ‘het is een verantwoordelijkheid van minister Hennis en u schoof het af. Dit heeft reparatiegeld gekost. U weet wel, geld dat nodig is als er iets kapot is. Nu deze opmerking maken dat de minister moet aftreden, is vilein en zet de focus op deze minister. Ja, zij is bestuurlijk hoofdelijk verantwoordelijk, maar u ook. Buig het hoofd als vicepremier, jullie allen zijn mede verantwoordelijk voor de staat waarin Defensie op dit moment verkeerd.

Het interview van RTL met minister Hennis is door mevr. Verbeet bij Pauw terecht beoordeeld als karaktermoord. En ik ga deze minister en de Commandant der Strijdkrachten niet verdedigen. Dat mogen ze zelf doen. Maar ik ben erop gespitst dat men niet zijn eigen politieke straatje probeert schoon te vegen en de aandacht van het echte probleem probeert af te wenden.

Defensie, onze mannen en vrouwen, mijn kind moet kunnen vertrouwen op onze politici. Dit vertrouwen is volledig weg. Als de band tussen Politiek en Leger verbroken is en als men “dienen” serieus neemt, dan is een parlementaire enquête het enige antwoord.

Dinsdag staat niet alleen Hennis in de beklaagdenbank, maar ook de Asschers, de Bossen, de Koendersen, de Ruttes, de Hillens, de Pechtholds en zeer zeker ook de individuele Kamerleden. Hier is iets echt fout gegaan. En is men bereid om daar de consequenties van te dragen?!

Ik hoop echt dat minister Hennis niet voor het debat aftreedt. Hennis, Kabinet en Tweede kamer staan terecht. Hoewel het wel de slager is die zijn eigen vlees keurt. Alleen een besluit tot een parlementaire enquête kan dit politieke failliet blootleggen en de ware schuldigen een spiegel voorhouden.

Ik neem aan dat de discussie dadelijk gaat over de fouten in de defensieorganisatie, de veiligheidscultuur, de can-do mentaliteit. Hoe kon het gebeuren dat deze granaat niet gecontroleerd is in al die jaren. Of dat de geneeskundige verzorging al of niet adequaat was in het Togolese hospitaal (in extremis). De vraag zal op en neer golven wat de betekenis van dit “in extremis” is en hoe dit te interpreteren Maar dat men weg zal blijven bij de eigen echte parlementaire verantwoordelijkheid.

De parlementaire verantwoordelijkheid om al 7 jaar niet het rapport “Verkenningen” te behandelen. Om al jaren niet de geëvalueerde dreiging voor Nederland te bespreken in de Tweede Kamer zoals deze wordt opgesteld door het instituut Clingendael en HCSS in zijn monitor. De vraag te beantwoorden; is gegeven de dreiging in onze omgeving en onze positie in het NAVO bondgenootschap, de verbinding tussen interne– en externe veiligheid heeft de nota “In het belang va Nederland “ dan de juiste keuze gemaakt. Heeft defensie met man en macht geprobeerd om een situatie van de jaren “30 , de tijd van het gebroken geweertje, zoveel mogelijk te voorkomen.

Wij, het personeel van Defensie zijn bereid en hebben dit ook bewezen dat wij onze levens in de waagschaal willen stellen. Maar wij eisen dat wij dit doen op grond van goede parlementaire afwegingen. Om te beginnen met een parlementaire enquête die de weg zal moeten wijzen voor deze parlementaire afweging. Volksvertegenwoordigers kijk eens in de spiegel. Lead from the front, geef het goede voorbeeld en kijk eerst eens naar uzelf en dan heb je recht van spreken. Dat is leiding geven.

Bekijk ook onze bijdrage tijdens de uitzending van Nieuwsuur (aanvang item 18.15 min; bijdrage op 25.15 min): https://nos.nl/uitzending/27932-nieuwsuur.html

Brigade-generaal b.d. Ruud Vermeulen
Duo Voorzitter GOV|MHB
Voorzitter Nederlandse Officieren Vereniging

Mede ondertekend;

Kapitein Luitenant ter Zee M. De Natris
Duo Voorzitter GOV|MHB
Voorzitter Koninklijke Vereniging Marine Officieren