Nieuw besturingsmodel Defensie, het BUT

Een selectie uit het grote aantal opmerkingen wat ik zou willen maken.

Bij het opheffen van de bevelhebbers en het installeren van de CDS , nu 13 jaar geleden is dit de derde wijziging. De Bevelhebbers structuur heeft het 70 jaar volgehouden. Er zit dus iets niet goed.

Bij de problemen zoals die in Mali en Ossendrecht heeft de minister ongetwijfeld het gevoel gehad, wie is er nu waarvoor verantwoordelijk. De CDS stapt op voor het falen van de SG.  Hij was tenslotte de baas van de DMO.

In 2004 kwam een commissie Fransen met een goed doorwrocht stuk hoe de topstructuur eruit zou moeten zien. Hun voorstel  een SG met een nevengeschikte CDS.  In de loop van de jaren schoof men, gedwongen door de praktijk, langzaam op naar dit model. De CDS kreeg  in de planning al meer zeggenschap over DOSCO en de DMO.

Iedereen die zich bezig heeft gehouden met het besturen en inrichten van organisaties weet dat niet zozeer het model, maar dat het team bepaalt of iets werkt of niet. Het Haagse kent grote ego’s en verschillende belangen. Een sterke minister met een goed team is veel meer waard dan weer een organisatie wijziging waar weer jaren overheen gaan voordat de nieuwe verantwoordelijkheden zijn ingedaald. Mijn mening.

Bij dit model is ook naar de politie gekeken. Als er een organisatie is waar wij nu niet op moeten willen lijken is het de politie. Bovendien zie je de positie van onze oude SG Eric Akerboom ongekend onder druk staan. Is dat wat wij willen?

Wat ook heel vreemd is, is dat er wederom  niet voor gekozen is om alle uitvoering bij de CDS te leggen. Voor de MIVD (bij de SG) kan ik dat vanuit scheiding van bevoegdheden volgen. Maar niet voor het apparaat van de KMar. Het programma van de KMar (de opsporing en vervolging en de grensbewaking  etc) wordt natuurlijk voor het overgrote deel bepaald door andere ministeries.

Het grote probleem  bij het maken van beleid is het maken van uitvoerbaar beleid. Beleid heeft een verantwoordelijkheid in de richting van de politieke controle door de Tweede Kamer en het overleg in het kabinet. Maar moet ook uitvoerbaar beleid maken voor de enkele soldaat en commandant.  En hier ging het fout en zal het mis blijven gaan.

De hoofddirectie  Toezicht. Ongetwijfeld zal  veiligheid hier ook onder gaan vallen. Veiligheid begint en eindigt  met het opleiden en trainen van mensen en eenheden. Opleiden en trainen begint met nadenken over doctrine, het schrijven van voorschriften hoe wij die doctrine gaan uitvoeren. Hiervan worden syllabi  afgeleid. Dit leidt tot het geven van lessen en trainingen. Dit wordt aangeleerd en ingeoefend. Dat is de basis onder veiligheid. De RIE’s van de eenheden moeten eens uitgevoerd worden. Deze RIE’s zijn gebaseerd op regels. Wat mij ernstig stoort is dat er weer allerlei Haagse structuren worden bedacht die afleiden van het principe; voer eens uit.  Zorg dat je personeel wordt opgeleid. Dat de groepen, pelotons, compagnieën en hoger worden getraind. Dat er voldoende vlieguren zijn. Leg hier de focus eens op. En niet weer een nieuw bureau in Den Haag. Met weer nieuwe schrijvers.

Gaat deze organisatie wijziging ook de integrale verantwoordelijkheid van de commandant raken. Welke rol krijgt de toezichthouder in deze. Gaat die de rol van de commandant overnemen. Een commandant is verantwoordelijk voor al het doen en nalaten te doen van zijn eenheid. Gaan wij dit principe vasthouden. Of wordt dit de toezichthouder die naast de commandant over de schouder mee gaat kijken. Is dat de commandant weer in zijn kracht zetten?

Drie modellen in 13 jaar is een teken aan de wand. Elk model heeft nog niet eens de kans gehad om zich te bewijzen.  Het model waar het beste over is nagedacht daar kiezen wij weer niet voor. Gaat het om een model of om leiderschap.  Gaat het om verantwoordelijkheden en bevoegdheden, afrekenen of om gezamenlijk een prestatie neer willen zetten.