2% voor Defensie, een nondiscussie?

Discussies stranden vaak in een veelheid van over elkaar heen buitelende argumenten. Terwijl als wij ze even in perspectief plaatsen e.e.a. volstrekt helder wordt. Ik zou deze discussie willen structuren langs de lijnen strategisch, operationeel en tactisch¹.

Strategisch

Nederland heeft een grondwet en die draagt een ieder, ook de Regering en Parlement op om o.a. het land te verdedigen. Nederland kan zich alleen verdedigen in bondgenootschappelijk verband. Voor eenieder is het duidelijk dat Nederland zijn NAVO bijdrage niet levert. Nederland parasiteert voor zijn veiligheid dan ook op anderen. Dat is ook de reden dat Amerika nu eist dat de Europese bondgenoten en zeker Nederland tenminste 2% van het Bruto Binnenlands Product (BBP) aan Defensie gaan besteden. De kracht van een bondgenootschap kun je afmeten aan de wil om samen de lasten te dragen. Parasieten ondermijnen dit draagvlak.

Maar de 2% doelstelling is ook nodig om de eigenlijke krijgsmacht discussie te kunnen voeren. Met 2% kun je een relevante krijgsmacht bouwen die bestaat uit de huidige 4 krijgsmachtdelen en alle taken uit de grondwet echt kan uitvoeren. Om dit in historisch perspectief te plaatsen; in de defensienota “In het belang van Nederland” is in 2012 op grond van de verwachte ter beschikking staande gelden gekozen voor een krijgsmacht die over nog zoveel mogelijk operationele capaciteiten kon beschikken. Dat is echt iets anders dan wat de grondwet vraagt en eist. Of is de grondwet er niet voor onze politici?

De 2% heeft ook te maken met de lange lijnen discussie van Minister Bijleveld. Een krijgsmacht breek je binnen een paar jaar af, maar het duurt 10 tot 15 jaar voordat je hem weer opgebouwd hebt. Mede door het ontbreken van lange lijnen heeft er heel veel kapitaalvernietiging zowel op materieel, infra als op personeelsgebied plaatsgevonden.

Maar als laatste en waarschijnlijk het meest belangrijke, het vertrouwen in de VVD. De VVD is de grootste politieke partij. Zij werpt zich op als voorvechter voor veiligheid en dus ook Defensie. In het partijprogramma van 2010 stond vierhonderd miljoen extra voor Defensie. Uiteindelijk, na de verkiezingen, werd het 1 miljard minder. In 2012 werd het weer 300 miljoen minder. Op het partijcongres van de liberalen voor de verkiezingen van 2017 werd een motie ingebracht om te groeien naar het Europees gemiddelde in 2020. Door persoonlijk ingrijpen van de partijleiding is deze motie niet aangenomen. De VVD minister Hennis heeft al het mogelijke gedaan om dit doel alsnog in het partijprogramma te krijgen. Maar ook deze actie mocht niet baten. Deze Tweets van de beide VVD voormannen v.w.b. Defensie rakelen dit wantrouwen weer op. Het zou goed zijn om een voorbeeld te nemen aan het CDA die inderdaad het hoofd gebogen heeft en bij monde van de woordvoerder van Defensie Knops openlijk zijn excuses heeft aangeboden.

Operationeel

De fundamentele vraag die hier beantwoord moet worden is, hoe gaat Defensie groeien om uiteindelijk die krijgsmacht weer te hebben die de grondwet eist. Dit zal in stappen moeten gebeuren. Hoe gaan die stappen eruit zien. Maar ook hoe geven wij in de tussentijd niet alleen onze NAVO bondgenoten maar ook het defensiepersoneel het vertrouwen terug dat er niet wordt geparasiteerd op hen, maar dat Nederland weer een betrouwbare collega wordt. Overigens waren wij een betrouwbare collega vanaf 1945 tot ongeveer het jaar 2000.

Tactisch

Hier raakt Andre Bosman een gevoelige snaar. Na jaren van bezuinigen zal het de Defensie organisatie de grootste moeite kosten om weer te kunnen groeien. Al jaren putten wij het investeringsbudget niet uit. Maar hier ligt niet alleen een probleem bij Defensie, maar ook bij onze politici. De bureaucratie aan regels wordt ook door hen veroorzaakt en niet onbelangrijk het ministerie van Financiën is ook geen partner voor Defensie als het gaat om het uitgeven van geld.

Maar waarom dan zoveel emotie. Dat heeft met het punt vertrouwen in de VVD te maken. Daar ligt de open zenuw, de open wond. Er wordt met de mond beleden dat wij toegroeien naar de 2%. Maar niemand van de VVD durfde en durft dit hard uit te spreken. Allemaal vage toezeggingen en als het erop aankomt zoals tijdens het partijcongres dan ontloopt men een heldere stellingname. En als ik ook naar 8 jaar geleden kijk stond 400 miljoen extra zelfs in het partijprogramma. Hoezo groeien naar 2% mijnheer Bosman. Nogmaals neem een voorbeeld aan het CDA, specifiek Raymond Knops, die meerdere keren en openlijk in de Kamer en in de media zijn excuses heeft aangeboden.

Waarom heeft de politiek, de VVD zo’n slechte naam gekregen bij defensiemedewerkers? Hierom! Low politics ten voeten uit.

¹Defensie structureert via de volgorde strategisch operationeel en tactisch. In veel niet defensieliteratuur is de volgorde strategisch, tactisch, operationeel.