"Kol b.d. drs. A.E. de Rooij"

Verhoging defensiebudget

= Werkgroep Defensiebeleid en Krijgsmacht = Waarom we het Europese gemiddelde niet halen. In hun reactie op het regeerakkoord gaven de Gezamenlijke Officierenverenigingen (GOV) een bondig oordeel over de verhoging van het defensiebudget met uiteindelijk 1,5 miljard euro: ‘Te weinig en te laat’. In deze korte bijdrage ga ik nader in op het eerste deel van dit oordeel: te weinig.

In het regeerakkoord werd bekendgemaakt dat de defensieuitgaven zullen stijgen met een bedrag dat oploopt van 910 miljoen euro in 2018 tot structureel 1510 miljoen euro in 2021. Dit betekent dat de uitgaven die dit jaar bijna 9 miljard euro bedragen, zullen oplopen tot ruim 10,5 miljard euro in 2020. Overigens zet daarna weer een daling van het defensie- budget in. In 2022 is dit alweer met bijna 125 miljoen euro gezakt.
Deze stijging betekent ook dat Nederland een groter deel van zijn bruto binnenlands product (bbp) aan defensie gaat besteden. Een goede ontwikkeling. Premier Rutte heeft immers op 5 september 2014 aan onze bondgenoten beloofd te streven naar een defensiebudget dat 2% van het bbp bedraagt. Een stijging in deze kabinetsperiode naar het Europese gemiddelde, bijna 1,5% van het bbp, zou een goede eerste stap betekenen.

Op het eerste gezicht lijkt dit ook gelukt. Het Nederlandse bbp bedroeg volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) vorig jaar 702,641 miljard euro. Een defensiebudget van ruim 10,5 miljard euro is ruim 1,49%. Het Europese gemiddelde bedroeg in 2016 1,45%. Mission accomplished dus voor het nieuwe kabinet! Helaas is dit maar schijn.

Het bbp is immers geen statische grootheid. Volgens het Centraal Planbureau (CPB) zal de Nederlandse economie en dus ook het bbp dit jaar naar verwachting 3,3 procent groeien. De raming voor 2018 bedraagt 2,5 procent en die voor de drie daaropvolgende jaren 1,8 procent. Dat betekent dat het bbp in 2020 zal zijn gestegen tot 770,400 miljoen euro. Het nu voorziene defensiebudget bedraagt dan 1,36% van het bedrag. Omdat de geplande defensieuitgaven daarna weer gaan dalen en het bbp naar verwachting ook na 2020 blijft stijgen, daalt het defensiebudget na 2020 tot slechts 1,3% van het bbp aan het (reguliere) einde van de kabinetsperiode. De onderstaande tabel maakt dit duidelijk (1).

Het Europese gemiddelde bedroeg op het dieptepunt in 2015 1,43% van het bbp. In 2017 zal het naar schatting 1,47% bedragen. In de jaren daarna is een verdere stijging voorzien, omdat de landen om ons heen wel fors meer investeren in hun defensie.

Uit deze korte beschouwing mag blijken dat het Nederlandse defensiebudget volgens de momenteel beschikbare cijfers ook in de komende kabinetsperiode onder het Europese gemiddelde blijft. Om dat wel te halen is waarschijnlijk nog een miljard euro extra nodig (2).

Zeker tot 2022 blijft ons land een netto-ontvanger van veiligheid, niet alleen van de Verenigde Staten maar ook van het merendeel van onze Europese bondgenoten. Het oordeel ‘te weinig’ van de GOV is dan ook meer dan terecht.

 

Eindnoten
(1) Het CPB geeft prognoses t/m 2021. In de tabel is de prognose voor de jaren 2019- 2021 (1,8%)
doorgetrokken naar 2022.
(2) In de berekening zijn alleen de cijfers van het CBS en het CPB gebruikt. In 2018 groeit de economie mogelijk harder dan het CPB voorspelt. De meest recente prognose van de OESO (eind november 2017) gaat uit van een groei van het bbp van 3,1% in 2018 en 2,4% in 2019. Dit is bijna 1 procentpunt hoger dan de prognoses van het CPB over deze twee jaar.