Vom Osten nichts Neues?

Op weg naar Novorossiya

Politici en media is het ontgaan dat onder hun neus het Kremlin opnieuw bezig is met het reorganiseren, versterken en aantrekken van gevechtskracht in de Donbass en het grensgebied met Rusland om de bestaande grenzen in historisch opzicht te ‘corrigeren’. Poetin heeft ongetwijfeld geconstateerd dat het in het Westen weer rommelt en de geesten binnen de NAVO en EU nog verder uit elkaar zijn gedreven. Hij heeft ingeschat dat de politieke omstandigheden gunstig zijn om opnieuw een greep naar Oekraïens territorium te doen. Poetin heeft dus niet stilgezeten en om het voor onze groene tafel experts overzichtelijk te houden, geef ik een opsomming van de recente inspanningen van de Russische Napoleon:

• Hoewel onderdelen van de drie krijgsmachtdelen sinds 2016 in westelijke richting aan het verplaatsen zijn, hebben de huidige herpositioneringen vermoedelijk te maken met de nepnieuws-tsunami rond de POTUS, waarin Russische autoriteiten een prominente plaats hebben gekregen;
• Na het beëindigen van de grootschalige militaire oefening Kavkaz 2016 en daaraan gelieerde oefeningen op kleinere schaal, is het voor Ruslandvolgers helder geworden dat Rusland naar een opening zoekt om zonder van agressie beschuldigd te worden het oosten van Oekraïne binnen te vallen en daardoor de afspraken die in het Minsk II verdrag zijn opgenomen, tot nul te reduceren1;
• Het Sovjetmodel, waarbij een ’skeletstatus’ van staven en eenheden het vertrekpunt is, die bij mobilisatie snel en geruisloos op sterkte gebracht kunnen worden, is door het Kremlin weer van stal gehaald;
• Afwijkend van andere grootschalige oefeningen in de laatste jaren, namen aan de oefening Kavkaz 2016 ook eenheden van het Ministerie van Binnenlandse Zaken deel. Het is de laatste decennia ook gebruikelijk dat net als in de Sovjetperiode militairen hun soldij te velde krijgen uitbetaald in speciaal daarvoor ontplooide administratieve centra en verder dat statische militaire hospitalen opdracht hebben gekregen om tijdens oefeningen mobiele veldhospitalen in te richten. Signalen dat Russische eenheden voorbereid worden op een naderende grootschalige operatie;
• Burgerlijke bestuurscentra kregen opdracht om vooruitgeschoven operationele posten te ontplooien. In het Militaire District Zuid, het district dat in Oekraïne, maar ook in Belarus en Syrië kan worden ontplooid of in voorkomend geval tegen de Baltische staten kan worden ingezet, constateerden waarnemers een verhoogde concentratie van eenheden;
• In de achterliggende periode heeft de Russische Federatie (RF) 25 divisies en vijftien brigades paraat gesteld. De personele sterkte van deze (mobilisabele) eenheden werd met 10.000 man uitgebreid, waardoor de gevechtskracht van 60 op 70% werd gebracht. Een duidelijke indicatie dat de Russische strijdkrachten zich voorbereiden op een mogelijk grote inzet van militaire eenheden;
• Russische acties in de Donbass namen toe. Tussen 12 en 20 maart 2017 werden 336 aanvallen geregistreerd, waarbij negen Oekraïense soldaten zijn gedood en 35 gewond raakten. Bovendien werd met succes een aanval ondernomen op een Oekraïens mobilisatiecomplex annex munitieopslagplaats in Balaklya bij Charkov2 (zie afbeelding). Daarbij werden vermoedelijk bewapende drones ingezet;
• Het wordt algemeen aangenomen dat al deze activiteiten zullen samenvallen met de geplande oefening Zapd 2017, die in september zal plaatsvinden.

Dringen in het grensgebied met Oekraine

Het resultaat van de hierboven beschreven inspanningen is dat het Militaire District Zuid nu drie legers in de slagorde heeft, namelijk het 1ste Garde Tankleger, het 40ste Leger en het 8ste Leger waarvan het hoofdkwartier in Rostov, aan de Don, is gestationeerd. Subeenheden van dit leger kunnen in voorkomend geval ook snel worden ontplooid in de Kaukasus. Alle eenheden van bovengenoemde legers kunnen snel worden ingezet om operaties in de Oekraïne, Syrië en eventueel in Belarus en de Baltische Staten succesvol uit te voeren. Naast die legers heeft Rusland vier nieuwe divisies operationeel gesteld, die alle dicht bij de grens met Oekraïne zijn gepositioneerd: de 150ste Gemotoriseerde Pantserinfanteriedivisie in de Rostov-regio (vijftig kilometer van de grens met Oekraine), de 10de Gemechaniseerde Pantserdivisie, de 3de Gemotoriseerde Infanteriedivisie in de regio Voronezh (45 kilometer van de grens met Oekraïne) en de 144ste Gemotoriseerde Pantserinfanteriedivisie in Smolensk (255 kilometer van de grens met Oekraïne). Om de reeds aan de grens met Oekraïne ontplooide gevechtskracht in voorkomend geval te kunnen aanvullen of vervangen, zijn drie gemotoriseerde infanteriebrigades verplaatst van de grens van Kazachstan respectievelijk vanuit het Wolgabekken naar Bryansk en de Voronesh-regio op minder dan vijftig kilometer van de grens met Oekraïne. Ook het hoofdkwartier van het 20ste Leger is in westelijke richting verplaatst. Het herpositioneren van een dergelijke omvangrijke gevechtskracht in het grensgebied met Oekraïne is niet gebeurd uit defensieve, maar uit offensieve overwegingen.

Maatregelen in andere traditionele en moderne dimensies

Op 8 maart maakte het Russische Ministerie van Defensie bekend dat de Zwarte Zee vloot zou worden uitgerust met extra schepen die in staat zijn om snel grote troepeneenheden te verplaatsen naar de zuidkust van Oekraïne (Marioepol en Odessa), Kaukasus (Abchazië) en/of Russische bases in Syrië. Op 24 maart signaleerden waarnemers in de haven van Pokrovskoye het beladen van een aantal van deze schepen. Tegelijkertijd stuurde het Kremlin speciale luchtlandingseenheden naar de bases in Belarus, die bij een Russische invasie in het oosten van Oekraine de noordflank van die binnenvallende eenheden moeten beschermen.

Behalve het genoemde herpositioneren en op een hogere graad van gereedheid bren- gen van mobiele grondtroepen, verhoogde het Kremlin ook zijn inspanningen op het gebied van de ‘vierde dimensie’ tegen Oekraïense websites en de internetverbin dingen van hoge autoriteiten en instituties.

Eind 2016 groeide het aantal inbreuken op websites en adressen van Oekraïense overheidsinstellingen en hoge autoriteiten zoals de Ministeries van Defensie en Finan- ciën. De Oekraïense overheid constateerde 6500 pogingen. Een klein deel bleek suc- cesvol te zijn en slaagde er zelfs in om in grote delen van de zuidelijke provincies van Oekraïne de stroom uit te laten vallen.

Het gebeurt onder onze neus

Uit de geïnventariseerde inspanningen zal het duidelijk zijn dat het Kremlin op weg is om zijn ’Novorossiya-avontuur’ voort te zetten en succesvol af te sluiten. Het wordt daarbij geholpen door de bericht- geving van het liberale deel van de wes- terse gevestigde media die voortdurend nepnieuwsbommetjes uit het raam gooien, waartegen de Trumpregering zich moet verdedigen. Dat deel van de media is zo gefixeerd op Trump bashen dat militaire signalen uit het oosten van Oekraïne niet zijn opgemerkt.

NAVO-stappen die in de achterliggende maanden zijn gezet om het Kremlin tot nadenken te dwingen, dienen eerder een symbolisch dan een operationeel doel en zijn, gelet op de geringe gevechtskracht die stap voor stap wordt ontplooid, onvol- doende om Poetin enige angst in te boeze- men. Het is niet te hopen dat het Westen aan het einde van 2017 moet zeggen: ’Het gebeurde onder onze neus, de kracht en betekenis van de signalen hebben we niet op waarde geschat en daarom is bijna 50% van het Oekraïens grondgebied door de RF geannexeerd’.