Een personeelssysteem moet de voorwaarden scheppen om de organisatie te vullen en gevuld te houden met goed, goed opgeleid en goed gemotiveerd personeel tegen aanvaardbare kosten.

Defensie kent een piramidale personeelsopbouw, een voor een aanzienlijk deel gesloten personeel systeem en de vraag is hoe ga je bovenstaande doelstelling bereiken?

Op hoofdlijnen zijn er twee mogelijkheden. Je neemt gedwongen afscheid van mensen, je duwt ze de organisatie uit of je zet “behoud” op de voorgrond en kleurt een natuurlijk verloop in. Ook wel genoemd “ de trek in de schoorsteen”.

Gedwongen afscheid nemen

Wij hebben dat gedaan met BBT versus BOT. Up or out en met het FPS. Eigenlijk ligt er een streep rond de leeftijd van 35 jaar, waarna een aantal personeelsleden een life time contract aangeboden krijgen. Het heeft een groot voordeel, de personele kosten zijn goed beheersbaar. Het nadeel is dat er later geen afscheid meer genomen kan worden van deze mensen. Hierdoor zijn er, mede door de grote reorganisaties van de afgelopen 25 jaar, teveel ouderen. En deze kosten geld, de bekende “badkuip van Leijh”. De conclusies die wij kunnen trekken zijn; deze systemen ademen een negatieve sfeer, zijn puur personeel-financieel gedreven en wij hebben er onze organisatie niet goed mee kunnen vullen. Door het te hoge verloop gaat dit bovendien ten koste van de beschikbare opleidingscapaciteit en is het een, in de bedrijfsvoering, duur systeem. Bovendien kan “het afschaven” naar de top van de piramide niet worden gerealiseerd. Het gevolg is, overigens mede ten gevolge van de grote reorganisaties, een slecht gevulde en uit het lood geslagen organisatie, gevuld met onvoldoende opgeleid en gemotiveerd personeel. De angst voor overvulling is ten koste gegaan van de exploitatiekosten, de professionaliteit en de vulling van de organisatie.

Behoud

Ga eens uit van het behoud van personeel. Ga eens ervan uit dat je goed, goed opgeleid en goed gemotiveerd personeel hebt dat je langer in de organisatie kunt houden, ook voor soldaten tenminste 7 jaar. Dan komt er rust in de wervingsorganisatie, dan komt er rust in de opleidingsorganisatie. Dan groeien wij professioneel. En bovendien bespaart het heel veel opleidings- en trainingskosten. Het nadeel financieel gezien is natuurlijk wel dat je een gevulde organisatie hebt, maar dat willen wij toch? En de vraag komt dan natuurlijk, hoe ga je de piramidale organisatie verwezenlijken? Dat ga je regelen door “de trek in de schoorsteen”. In economische hoogtij dagen zoals nu wordt de trek van onze puur militair gerichte “wapens” zoals de infanterie, cavalerie en de mariniers gevormd door dat zij een logische en vloeiende stap kunnen maken naar de veiligheidssectoren in Nederland. Dat de logistieke, administratieve en technische functies een natuurlijke uitstroom hebben naar bedrijven en instellingen in Nederland waar wij al zaken mee doen. Maar ook door ze op openvallende burgerfuncties bij Defensie te plaatsen. Van baanzekerheid naar werkzekerheid dus.

Van een filosofie van “gedwongen afscheid nemen” naar “de trek in de schoorsteen”. Van negatief afscheid afdwingen naar positief, een doorstroom naar verwante sectoren. Van angst voor het overschrijden van de personele budgetten naar besparingen op de exploitatie.

Angst was en is een slechte raadgever.